Oznaczeniem MC sygnowana jest broń rosyjska, opracowana w Centralnym Biurze Konstrukcyjno – Doświadczalnym Broni Sportowej i Myśliwskiej  /skrót  CKIB SOO/.

CKIB SOO powstało przy Tulskim Zakładzie Zbrojeniowym, w 1946 r. KBP (Biuro Konstrukcyjne Budowy Przyrządów) zostało utworzone w 1927 r., a głównym jego zadaniem było opracowywanie wojskowej broni automatycznej. CKIB SOO zjednoczył się z KPB  we wspólne przedsiębiorstwo, z zachowaniem marek produkowanej broni.

MC produkuje zarówno broń średniej jak i wysokiej czy bardzo wysokiej klasy. Do tanich propozycji możemy zaliczyć doskonale znaną strzelbą samopowtarzalną MC 21 oraz repetier śrutowy z zamkiem czterotaktowym – MC 20. Ostatnimi czasy do tej grupy dostępnych cenowo wyrobów dołączyła strzelba powtarzalna typu „Ryś” oraz nowe modyfikacje sztucera „Berkut”.

Zainteresowani wiedzą doskonale, iż najwyższym poziomem wykonania oraz niezawodnością zawsze charakteryzowały się te egzemplarze broni MC, które produkowane są w niewielkich partiach. Strzelby sportowe MC potrafią wytrzymać bezawaryjnie ponad 500 tys. strzałów.

Wielu naszych myśliwych dość nisko ocenia rosyjskie repetiery kulowe. Prawdopodobnie ich wiedza w tym temacie ogranicza się do topornego Toz – 122 czy celnie strzelającego, ale nie grzeszącego urodą Łosia – 7 – 1. Wielki błąd, bo przecież ze stajni MC pochodzą zarówno wspaniałe sztucery samopowtarzalne jak i klasyka z zamkiem czterotaktowym.

Sztucery  samopowtarzalne serii  MC  125, 126, 127, 128  zaliczane  są w Rosji do broni wyższej klasy,  ich sprzedaż odbywa się w zasadzie po wcześniejszym  zamówieniu u producenta. Różnice między modelami  MC 125 i 127 są niewielkie – broń odróżnia  się w zasadzie tylko kalibrem  (MC 125 ma kal.308 Win., a  MC 127  5,6 x 39) i  wymiarami magazynka. Również znaczne podobieństwo cechuje modele MC 126 i  MC 128.

Zasada działania sztucerów to klasyczne wykorzystanie energii gazów prochowych, odprowadzanych przez otwór w kanale lufy, do rury gazowej znajdującej się pod nią. Ponieważ mechanizm gazowy znajduje się pod lufą, możliwe jest znacznie niższe montowanie lunety celowniczej niż w przypadku większości rosyjskich sztucerów samopowtarzalnych wzorowanych na broni wojskowej typu AK.

 

 W MC 125 ryglowanie przewodu lufy zachodzi przy pomocy aż czterech opór ryglowych, dzięki czemu zaliczane jest do bardzo pewnych. Odpowiednikiem tej broni na Zachodzie jest wysoko ceniony FN BAR.

            Zarówno lufa (wraz z komorą nabojową) jak i rura gazowa są chromowane. Wg danych producenta, lufa ma żywotność przekraczającą 8000 strzałów.

            Po wystrzeleniu ostatniego naboju z magazynka, zamek  pozostaje w tylnym, skrajnym  położeniu, sygnalizując tym samym konieczność powtórnego załadowania broni. Bezpiecznik blokuje język spustowy.

            Magazynek wymienny ma pojemność 5 nabojów. Mechaniczne przyrządy celownicze składają się z muszki oraz szczerbinki stałej   (100 metrów)  i nastawnej  (300 m). Sztucer jest kompletowany celownikiem optycznym typu  PO 4 x 34, stanowiącym bez wątpienia najsłabszy jakościowo element broni.

Do osady nie można mieć żadnych uwag – zarówno gatunek drzewa (wyłącznie dobrze wysezonowany orzech) jak i kształt oraz długość kolby są bez zarzutu. Wysoka podpórka policzkowa ułatwia strzelanie z celownika optycznego. Zwraca uwagę brak gumowego amortyzatora kolby, zamiast niego stosowana jest nakładka ebonitowa. Dlaczego? Broń ma bardzo  miękki odrzut, właściwy raczej dla  małych kalibrów.

            Celność broni: przy  zastosowaniu amunicji  wyczynowej HPBT produkcji  S & B  w granicach  25  mm na 100 metrów.

MC 127 jest mało interesujący ze względu na niepopularny  u nas kaliber –  5,6 x 39.

Zasada działania kolejnego sztucera (MC 126  kal. 308 Win.) taka sama jak poprzednich modeli, broń odróżnia się jednak od poprzedników następującymi cechami:

–          zamek ma trzy opory ryglowe (zamiast czterech, co przy zastosowanej amunicji gwarantuje wystarczający zapas bezpieczeństwa);

–          bezpiecznik blokuje język spustowy i ogranicza przemieszczanie się części ruchomych w tył, wykluczając tym samym przypadkowe przeładowanie broni;

–          zastosowano magazynki pudełkowe o pojemności  3 i 4 nabojów;

–          sprężyna powrotna nie znajduje się wewnątrz kolby (jak w modelach  MC 125 i MC 127) lecz w  tłoczysku;

–          kolba zakończona jest amortyzatorem wykonanym z twardej gumy.

MC 128 kal. 5,6 x 39  ma wszystkie opisane cechy  MC 126.  Masywna komora zamkowa w tym modelu rozdziela łoże na dwie części – kolbę i czółenko. Broń można bardzo szybko rozłożyć na dwie części, co ułatwia transport. Wszystkie ruchome części sztucera są chromowane. Celownik mechaniczny ze szczerbiną stałą na 100 m i podnoszoną na 300 metrów. Skupienie na 100 metrów w serii 5 strzałów ok. 30 mm (amunicja półpłaszczowa produkcji rosyjskiej). Prawdopodobnie małe partie tej broni wypuszczane są w kalibrze .223 Rem.

 W  1993 r    MC przedstawiło projekt sztucera myśliwskiego BERKUT w kal. 7,62 x 39. Broń sprawdziła się dobrze podczas kilku lat wszechstronnych badań. Następną konstrukcją był BERKUT 2, opracowany pod znacznie lepszą nabój kal. 308 Winchester. Sztucer, mimo dość specyficznego, militarnego „designe” opracowano specjalnie dla potrzeb myśliwych. Broń działa na zasadzie odprowadzenia części gazów prochowych przez boczny otwór w ścianie lufy, ryglowana jest zaś przez obrót zamka.

W 1999 r. pełny cykl badań przeszedł sztucer „BERKUT 2M”, opracowany pod popularny w Rosji i krajach byłego Układu Warszawskiego stary nabój karabinowy kal. 7,62x54R.

            Broń charakteryzuje się smukłą, nowoczesną linią. Zwraca uwagę estetycznie wykonane, dwuczęściowe łoże z kolbą wyczynową  (z otworem na kciuk) i moletowanymi ściankami dla poprawienia chwytu. Broń wyposażono w  bezpiecznik umieszczony przy kabłąku spustowym, z lewej strony, obsługiwany kciukiem. Kolba w wersji luksusowej wykonywana jest z orzecha włoskiego i zdobiona ornamentami myśliwskimi, komora zamkowa może być wykończona pełnym lub częściowym grawerunkiem .

            Wysoka, zamontowana na wsporniku muszka ma możliwość regulacji w obu płaszczyznach. Jej wysokie osadzenie wynika z prowadzenia tłoka gazowego nad lufą.

Stały celownik mechaniczny ustawiony jest na 200 m. Standardowa szyna montażowa celownika optycznego znajduje się z lewej strony komory zamkowej. Przyjęte rozwiązanie konstrukcyjne (tłok nad lufą) wymusza niejako wysokie osadzenie celownika optycznego.

 Składana rękojeść suwadła zmniejsza szerokość broni z 70 –75 mm (jak w przypadku „TIGRA”) do zaledwie 44 mm. Kolba połączona jest z pokrywą komory zamkowej w sposób trwały, co ułatwia częściowe rozkładanie broni oraz bardzo wyraźnie zmniejsza jej wymiary podczas transportu (do ok. 80 cm). Częste rozkładanie broni na dwie główne części  nie powoduje luzów na zatrzasku komory zamkowej. Do sztucera pasują również magazynki od „Tigra”.

Celność broni wg danych fabrycznych: seria 10 strzałowa, amunicja myśliwska z pociskiem ciężkim 13,2 g, skupienie gwarantowane  40 mm na 100 m.

Celność przy nabojach wyczynowych rosyjskich (nabój „ekstra – 70”) ok. 31 mm przy serii 5 strzałów na odległości 100 m.

Zalety broni:

–          dobra ergonomia;

–          płynne działanie zespołu automatyki;

–          mała masa broni;

–          stosunkowo niska cena;

–          bardzo dobra celność przy zastosowaniu amunicji wyczynowej;

–          łatwość rozkładania do transportu na dwie części;

–          składana rękojeść suwadła ułatwia noszenie i zmniejsza szerokość broni.

           Wady:

–          boczna szyna montażowa utrudnia instalowanie na broni celowników optycznych.

Reasumując, „Berkut” to sztucer dobrej klasy, wg danych z rosyjskich periodyków nawet celniejszy od „Tigra”, przy tym znacznie lżejszy.

Ostatnim sztucerem samopowtarzalnym MC jest model 551, wykonywany tylko w solidnym kalibrze 8 x 68 S. Broń jest ciężka – jej masa przekracza 4,0 kg.

Wspaniałym repetierem kulowym jest MC 19 (wersja „07” w kalibrze 308 Win., „09” w mocnym  9,3 x 64). Pod względem klasy sztucer stoi na równi z wyrobami Mannlichera.

Przejdźmy teraz do broni śrutowej, zaczynając od klasycznych dubeltówek horyzontalnych. Trzeba od razu zaznaczyć, iż zarówno baskile jak i lufy broni nieseryjnej wykonywane są ze znacznie lepszych gatunków stali niż pospolita „dieszowka” z Iżewska, Wiatskich Polian  czy Tuły. Jej wytrzymałość na rozerwanie czy odporność antykorozyjna są prawie legendarne.

MC 111 to aktualnie najdroższa dubeltówka horyzontalna produkcji rosyjskiej, obecna na rynku od 1968 roku.  Produkowana jest w dwóch zasadniczych odmianach – MC 111-12 z dwoma językami spustowymi i MC 111-01, z jednym językiem spustowym.  MC 111-01, dzięki selektorowi zapewnia możliwość strzelania w dowolnej kolejności. Strzelba w standardzie jest wyposażona w eżektory. Mechanizm spustowo-uderzeniowy typu Purdey, osadzony jest na bocznych płytkach. Bezpiecznik nieautomatyczny, blokuje języki spustowe. Broń wyposażona jest w wychwytywacze kurków, służące do dodatkowego  zabezpieczenia załadowanej broni. Osada  angielska lub niemiecka, wykonywana jest wyłącznie z drewna orzechowego najwyższej klasy. Broń charakteryzuje się wysoką jakością wykonania wszystkich praktycznie podzespołów i grawerunku. Spust najczęściej pozłacany. Broń sprzedawana jest w kufrze, wraz z nożem myśliwskim, wyciorem i innymi przyborami.

Model  MC 111-07 może być kompletowany lufami gwintowanymi  kal. 308 Win., o długości 650 mm. Dzięki unikalnej metodzie łączenia luf, skupienie przy strzelaniu na 100 metrów znacznie przewyższa osiągi innych ekspresów. Lufy gwintowane sprzedawane są  najczęściej z zamontowanym celownikiem optycznym o parametrach 2 – 7 x 42  oraz mechanicznymi przyrządami celowniczymi, składający się z muszki i dwupozycyjnej szczerbiny, skalowanej na 100 i 300 metrów.

MC 110 to dubeltówka horyzontalna wyższej klasy, stanowi wersję rozwojową strzelby MC 10. Wykonywana jest tylko na zamówienie, w następujących modyfikacjach:

–          MC 110-12, kal. 12/70, dł. luf 750 mm, zwężenia wylotowe luf 0,5 i 1,0 mm, mechanizm spustowy z dwoma językami spustowymi;

–          MC 110-01, kal.12/70, dł. luf 750 mm, zwężenia wylotowe 0,5 i 1,0 mm, mechanizm spustowy z jednym językiem spustowym i selektorem kolejności strzałów, zlokalizowanym w tylnej części kabłąka;

–          MC 110-20, kal. 20/70, dł. luf 675 mm, zwężenia wylotowe 0,5 i 0,8 mm, dwa języki spustowe.

Dubeltówka jest uważana za najlepiej opracowaną pod względem konstrukcyjnym wśród rosyjskich strzelb horyzontalnych. Broń ma obecnie stalową baskilę (w starszej wersji, MC 10  ten element wykonywany był ze stopu metali lekkich), bezpieczeństwo posługiwania się bronią zapewniają wychwytywacze kurków i bezpiecznik, blokujący języki spustowe. Osada wykonywana jest wyłącznie z orzecha kaukaskiego, typ kolby można zamówić. Broń wykonywana jest również jako ekspres, w kal. 9,3 x 54R / inne oznaczenie kalibru 9 x 53R/ (MC 110-09) i   308 Win.(MC 110-07). Długość zespołu luf gwintowanych – 600 mm, masa 3,6 kg.

MC 105 to nadlufka wysokiej klasy, będąca efektem modernizacji znanej strzelby MC 5. Wykonywana jest na zamówienie, w kalibrach 20/70, 28/70 i 32/70. Broń może pracować w każdych warunkach klimatycznych (od –50 st. C aż do + 60 st.). Lufy chromowane, żywotność gwarantowana w kal. 20 powyżej 50.000 strzałów. Czółenko nie zdejmowane. Mechanizm spustowy z dwoma językami spustowymi. Bezpiecznik automatyczny, blokuje języki spustowe. Broń ma wychwytywacze kurków. Szyna celownicza nie wentylowana. Broń ma bazę dla montażu celownika optycznego. W ukompletowaniu może znajdować się wkładka do dolnej lufy, pozwalająca strzelać amunicją bocznego zapłonu  22 LR.

            Produkowane są następujące wersje MC 105:

–          MC 105-20, kal. 20/70, zwężenia wylotowe –lufa dolna 0,5 mm, górna 0,8 mm, długość luf 675 mm, wymiary broni 1095 x 48 x 185 mm, masa 2,9 kg;

–          MC 105-28, kal. 28/70, zwężenia wylotowe luf – dolnej 0,3 i górnej 0,5 mm, długość luf 675 mm, masa 2,7 kg;

–          MC 105-32, kal. 32/70, zwężenia wylotowe – lufa dolna 0,1 mm, górna 0,3 mm, dł. luf 675 mm, masa 2,7 kg.

            MC 106  debiutowała na rynku w 1988 roku, jako udoskonalona wersja  znanego, świetnie strzelającego boka  MC 6. Produkowana jest tylko na zamówienie, w następujących wariantach;

–          MC 106-12, kal.12/70, zwiększona wytrzymałość luf – na ciśnienia do 90 MPa (w testach żywotności, broń wytrzymała bez jakichkolwiek problemów próbę 20.000 strzałów specjalną amunicją o zwiększonym ładunku prochowym), dł. luf 750 mm, zwężenie wylotowe dolnej lufy 0,5 mm, górnej 1,0 mm, masa 3,2 kg;

–          MC 106-20, kal. 20/70, dł. luf 675 mm, zwężenia wylotowe luf – dolnej 0,8 mm, górnej 1,0 mm.

Czółenko nie odejmowane, jego połączenie z lufami zostało przekonstruowane i znacznie wzmocnione, także poprzez zastosowanie specjalnych wkładek międzylufowych. Do wykonania zespołu luf użyto nowych gatunków stali, mających znaczną przewagę w stosunku do tradycyjnych, głównie pod względem odporności mechanicznej, przy niższej masie własnej. Baskila została specjalnie wzmocniona i wykonywana jest obecnie ze stali, w przeciwieństwie do MC 6, gdzie stosowano stopy metali lekkich. Broń ma zapas wytrzymałości porównywalny ze strzelba sportową MC 108. Bezpiecznik automatyczny,  blokuje języki spustowe. Broń można zabezpieczyć także po oddaniu jednego strzału, co było niemożliwe w starszej wersji – MC 6. Osada wykonywana jest wyłącznie z orzecha. włoskiego. Mechanizm spustowy z dwoma językami spustowymi.

            Na bazie znanej i cenionej MC 7, opracowano w ostatnim czasie zmodernizowaną strzelbę wysokiej klasy, MC 107 w kal. 12/70. Charakteryzuje się ona zmniejszoną wysokością baskili i mocnym, pewnym osadzeniem zespołu luf. Mechanizm spustowy z jednym (MC 107-01) lub dwoma językami spustowymi. Selektor kolejności strzałów umieszczony jest w typowym dla strzelb MC  miejscu – w tylnej części kabłąka spustowego. Strzelba ma wychwytywacze kurków i eżektory. Bezpiecznik automatyczny, blokujący języki spustowe. Broń charakteryzuje się doskonałym zbalansowaniem, lekkością i wysoką jakością wykonania. Ponieważ jej cena jest nieco niższa niż pozostałych strzelb MC wysokiej klasy, a trudno znaleźć w broni jakąkolwiek wadę, cieszy się ona dużą popularnością wśród  rosyjskich myśliwych.

MC 109 to nadlufka wysokiej klasy kal. 12/70, będąca myśliwską odmianą strzelby sportowej MC 9. Wykonywana jest obecnie w wersjach z dwoma językami spustowymi (MC 109-12) i  jednym językiem spustowym z selektorem (MC 109-01). Broń ma rozdzielone mechanizmy spustowe i uderzeniowe. Czółenko zdejmowane. Lufy o długości 750 mm, mają zwężenia wylotowe rzędu 0,5 mm dla dolnej lufy i 1,0 mm dla górnej. Dopuszczalne ciśnienia eksploatacyjne w lufach  poniżej 75 MPa. Bezpiecznik nieautomatyczny, blokuje języki spustowe. Również ta broń wyposażona jest  wychwytywacze kurków. Strzelba charakteryzuje się niezwykła żywotnością, twierdzi się,  iż jeden użytkownik, nawet ambitny strzelec sportowy nie może jej „wystrzelać”. Osada wykonywana jest wyłącznie z  sortowanego orzecha najwyższej jakości, kształt kolby zależny jest od zamówienia. Jako broń wyrabiana ręcznie przez doskonałych rusznikarzy nie może być tania. Trafia na rynek tylko w pojedynczych egzemplarzach.

 Bardzo ciekawą bronią jest śrutówka rewolwerowa  MC  255. Strzelbę opracował   W.I. Seriegin, początkowo tylko w kalibrze 20/70. Broń produkowana jest od 1999 roku, obecnie we wszystkich podstawowych kalibrach. Bęben, niezależnie od kalibru broni ma pięć komór nabojowych. Komory wykonane są z doskonałej, kutej stali, co umożliwia zastosowanie naboi typu Magnum (długość łuski do 76 mm). Mechanizm podwójnego działania (double action) działa, jak w przypadku wszystkich systemów rewolwerowych bardzo niezawodnie. Ze strzelby można strzelać bez ręcznego napinania kurka, co zapewnia dużą szybkostrzelność praktyczną oraz odwodząc kurek przed każdym strzałem. Strzelanie z samonapinania, choć bardzo szybkie, nie zapewnia odpowiedniej precyzji strzału. Przyczyną jest zbyt duży opór spustu. Lepiej więc napinać kurek przed każdym strzałem, zwłaszcza przy strzelaniu kulą. Nad lufą znajduje się szyna wentylowana, stosunkowo odporna mechanicznie. Przyrządy celownicze składają się z muszki i szczerbinki, ta ostatnia ma możliwość regulacji w płaszczyźnie poziomej. Zwężenie wylotowe luf, w zależności od kalibru ¾ lub 1,0. Najprawdopodobniej oferowany jest już zestaw wymiennych czoków. Broń łatwo rozkłada się i składa. Aby wysunąć bęben do ładowania, należy lekko nacisnąć do przodu zatrzask bębna, znajdujący się z lewej strony komory zamkowej. Bęben wysuwa się w lewo. Ekstrakcja wystrzelonych łusek zachodzi centralnie. Łatwe i proste jest wyjmowanie mechanizmu spustowo-uderzeniowego. Po usunięciu blokady, mechanizm samoczynnie wysunie się w dół. W komplecie przewidziany jest wymienny, zapasowy bęben, co pozwala stosunkowo szybko zmienić rodzaj amunicji. Kurek ma nacięte poprzeczne rowki dla lepszego kontaktu z kciukiem. Kolba typu myśliwskiego ma chwyt półpistoletowy i gumowy amortyzator (oprócz wersji w  kalibrze  410).

Strzelba powtarzalna typu rewolwerowego, choć konstrukcyjnie przestarzała ma szereg zalet w stosunku do popularnych „pomp” śrutowych. Przede wszystkim jest bardziej niezawodna, bowiem niewypał naboju nie wymaga przeładowywania broni, wystarczy ponownie nacisnąć na spust. Broń jest praktycznie niewrażliwa na jakość amunicji i wielkość ładunku śrutowego.

            MC produkuje również doskonałą śrutową broń sportową.

Pierwsza strzelbą sportową w Rosji był  MC 3,  praktycznie  kopia niemieckiego boka firmy Merkel. W wyniku dalszej modernizacji tej konstrukcji pojawił się bok MC 6, charakteryzujący się bardzo dużą żywotnością (w testach wytrzymał ponad 100 tys. strzałów). Czółenko w tym modelu było mocowane na stałe. MC 8, który pojawił się kilka lat później, miał już tylko jeden język spustowy i zmieniony sposób ryglowania luf. Model ten produkowany był w dwóch wariantach, do różnych konkurencji myśliwskich (MC 8-0 skeet, MC 8-01 trap). W 1962r. N. Durniew  ustanowił  z tej broni rekord świata (200/200 punktów). W latach sześćdziesiątych pojawiły się nowe modele- MC 9 i MC 11. Ten ostatni model, śrutówka horyzontalna uważana była za jedną z najlepszych konstrukcji na świecie. Z uwagi na  wysoką cenę, modele te nie wyparły ze sportu wcześniejszych konstrukcji. W latach osiemdziesiątych,  na bazie MC 6 i MC 8 opracowano wersje MC 106 i  MC 108. Poprawiono zbalansowanie broni i  pracę mechanizmów spustowych, na nowo opracowano łoże i przyrządy celownicze. Strzelby te stały się na dłuższy czas podstawowymi modelami używanymi przez kadrę strzelców sportowych Rosji. W 1985r. pod indeksem MC 108-6  pojawiła się nowa konstrukcja – MC 200, w której zastosowano eżektory, łatwo wymienny mechanizm spustowy i kompensatory podrzutu i odrzutu. Specjalnie dla treningu strzelców opracowano tańsze modele w kal. 20/70 pod indeksem MC 105-20T i MC 105-20K. Koszt amunicji w kal. 20 był w Rosji  znacznie niższy i dla początkowej fazy treningu wersje te wystarczały. W 1990r. opracowano strzelbę  MC 108-06,  na bazie wersji doświadczalnych MC 108-03L i MC 108- 04L. Opracowanie tego modelu związane było z koniecznością dostosowania broni do zmian przepisów z 1989r. dotyczących zmiany ładunku śrutu z 32 do 28g. Po kolejnej zmianie przepisów w 1993r, (24 g śrutu) prowadzono badania na bazie modeli doświadczalnych MC 202 w kal. 20 i  MC 203 kal.12. Elitarna w sumie produkcja firmy CKIB SOO była zagrożona od 1969r. konkurencją z Iżewska, gdzie powstawały tańsze modele IŻ-25, IŻ-39 i  IŻ-44. Konkurencja na rynku zmusiła reprezentację Rosji do wybrania dostępniejszych cenowo modeli i obecnie częściej niż bronią o sygnaturze „MC”  posługuje się ona strzelbami firm „Perazzi” czy „Beretta”.  Pod indeksem MC produkowane są modele sportowe MC 200-01 i MC 200-0, ale z braku zamówień ich dalszy los jest niepewny.

Zakłady MC mają  także spore doświadczenie w produkcji broni kombinowanej.

            Na uwagę zasługuje rodzina drylingów MC 30. Są to trójlufki wysokiej klasy, z potrójnym zamknięciem i kurkami wewnętrznymi. Do podstawowych typów drylingów tej serii należą:

–          MC 30-01, z lufami śrutowymi kal. 20/70 (czoki  0,5 i 1,0) i  dolną lufą kulową kal. 5,6 LR, masa broni 3,25 kg, lufy o długości 600 mm, przedni spust obsługiwał lufy śrutowe, tylny gwintowaną, broń była popularna wśród zawodowych myśliwych;

–          MC 30-02, lufy śrutowe 20/70, dolna lufa kulowa z gwintem czterozwojnym kal. 6,5 mm, dł. luf  675 mm, masa broni 3,75 kg;

–          MC 30-03, lufy śrutowe 20/70, dolna lufa kulowa kal. 7,62 x 54R (gwint czterozwojny), dł. luf  600 mm, masa broni 3,75 kg;

–          MC 30-09, ekspres dryling – dwie górne lufy gwintowane (gwint sześciozwojny) kal. 9,3 x 54R, maksymalny rozrzut na 100 m z obu luf gwintowanych poniżej 90 mm (po 5 strzałów), dolna lufa śrutowa kal. 12/70 ze zwężeniem wylotowym  0,5 mm, dł. luf  675 mm, masa broni 4,2 kg (najdroższy model tej serii) ;

–          MC 30-12, górne lufy śrutowe kal. 12/70 (czoki 0,5 prawa lufa;  1,0 lewa), dolna lufa kulowa kal. 9,3 x 54R, dł. luf 675 mm, masa broni 4,0 kg;

–          MC 30-13, górne lufy śrutowe kal. 20/70, dolna gwintowana kal. 7,62 x 51 (308 Win.), gwint czterozwojny, dł. luf 600 – 675 mm (w zależności od zamówienia), masa broni 3,5 –3,75 kg. Przedni język spustowy, z mechanizmem przyspiesznika obsługiwał lufy prawą i dolną, przełączenie kolejności strzałów na dolną lufę kulową było oczywiście jednoznaczne z podniesieniem się szczerbiny, tylny spust natomiast służył do obsługi lufy lewej.

Do zalet trójlufek MC 30 zaliczyć można doskonałe wykończenie zarówno części metalowych jak i osady (wykonywanej tylko z dobrze sezonowanego orzecha włoskiego), znaczną żywotność chromowanych luf oraz umiarkowaną cenę (w porównaniu do cen analogicznej broni renomowanych firm zachodnich). Dodać należy, iż niektórych modeli drylingów, zgodnie z naszymi uregulowaniami prawnymi nie można klasyfikować jako broni stricte myśliwskiej, z uwagi na wykorzystanie amunicji bocznego zapłonu. Niestety, żaden z wymienionych modeli nie jest aktualnie dostępny w sprzedaży, a ich posiadacze bardzo rzadko decydują się na sprzedaż komisową.

            Rodzinę MC 30 zmienił nowszy model MC 140, z gładkimi lufami kal. 12/70 ułożonymi horyzontalnie i dolną lufą gwintowaną  kal. 9,3 x 54R. W wyniku wszechstronnej oceny zachodnich drylingów pod kątem ich wad i zalet oraz uwzględnieniu przy tym ciężkich warunków rosyjskich polowań powstał nowy model, MC 140; jeden z najwytrzymalszych mechanicznie i najbardziej ergonomicznych egzemplarzy broni tego typu na świecie.

Konstruktorem trójlufki był Arkadij Zacharian.

Kiedy Zacharian przedstawił pierwszy egzemplarz nowej broni  /w 1985 roku/, poddano go, jak wszystkie elitarne modele z CKIB bardzo surowym testom. Dryling w różnych warunkach oddał  22 tys. strzałów, po czym w zakładach stwierdzono brak wyraźnego zużycia podzespołów (w tym luf!). W wyniku testu zmieniono jednak stal baskili i wszystkich mechanizmów na bardziej ekskluzywną – nierdzewną typu 25x17H2BSZ. Warto dodać, iż testowane jednocześnie egzemplarze broni znanych firm zachodnich wykazywały konieczność dokonania solidnego remontu i wymiany lufy gwintowanej. Masa pierwszych doświadczalnych drylingów sięgała 3,4 kg (kal. 12/70, kula 9,3 x 54R), natomiast z celownikiem optycznym  3-9 x 39 dochodziła do ok. 3,9 kg.

Podczas testów broń była odstrzeliwana trzema seriami trzystrzałowymi, czyli razem oddawane było dziewięć strzałów, po czym w czasie kilkunastu minut dochodziła do normalnej temperatury. Tylko wtedy zakład gwarantuje długą żywotność broni. Praktycznie nie ma jednak polowań, w których z lufy gwintowanej drylingu oddaje się więcej niż trzy szybkie strzały. Powszechnie uważa się, iż skupienie podczas strzelania z drylingu jest gorsze niż przy używaniu sztucera powtarzalnego. Jednak MC 140 nie ustępuje po tym względem klasycznym repetierom. Na dystansie 100 metrów, przy zachowaniu minutowych przerw miedzy strzałami  skupienie gwarantowane wynosi 60 mm /amunicja rosyjska typu SP kal. 9,3 x 54R z Nowosybirska/, jednak przy właściwym doborze amunicji bez problemów można je ograniczyć do ok. 30 – 40 mm.

Na dystansie 35 metrów, pociski kulowe ze wszystkich trzech luf układają się centralnie, przy czym przy strzelaniu oryginalnymi brennekami kal. 12/70, przestrzelina z pocisku  lufy gwintowanej znajduje się pośrodku, natomiast przestrzeliny z luf gładkich po obu stronach. Taki parametr dobrze świadczy o klasie fachowców z CKIB. Do każdego egzemplarza dołączany jest paszport z tarczami z obu dystansów.

W zachodnich drylingach, przy włączeniu lufy gwintowanej, na broni podnosi się szczerbinka. Strzelec ma więc pewność, iż strzela z „gwintu”. W rosyjskiej trójlufce dolna lufa gwintowana jest zawsze gotowa do strzału, ale podniesienie szczerbiny następuje ręcznie. Jest to logiczne, do 35 metrów można bowiem strzelać (i to celnie) ze wszystkich luf po szynie. Na większym dystansie jest najczęściej czas na wycelowanie, można więc szczerbinę podnieść ręcznie.

Przy łamaniu luf, bezpiecznik przechodzi automatycznie w skrajne tylne położenie. Bezpiecznik ma możliwość pracy w pozycji „przód – tył” i „prawo – lewo”. Ustawienie przełącznika np. w pozycji „przód – lewo” oznacza, iż broń jest odbezpieczona i naciśnięcie na tylny spust spowoduje, że pierwszy wystrzał nastąpi z lewej lufy. Zmiana kolejności strzałów z luf śrutowych może nastąpić zarówno przy broni zabezpieczonej, jak i odbezpieczonej. MC – 140 ma również wskaźniki napięcia kurków, dobrze widoczne w dzień i  łatwe do sprawdzenia nocą, co zwiększa bezpieczeństwo podczas posługiwania się bronią.

W przypadku broni zabezpieczonej, niemożliwe jest włączenie przyspiesznika, nawet jeśli kurek jest napięty. Przy włączonym przyspieszniku tylny spust /luf śrutowych/ jest zablokowany i tak do wystrzału z dolnej lufy gwintowanej lub wyłączeniu przyspiesznika nie uda nam się wystrzelić ze śrutu. Wyłączenie przyspiesznika następuje przez proste zabezpieczenie broni.

 W mniejszych ilościach produkowany jest dryling z dolną lufą gwintowaną kal. 7,62 x 54R, ceniony przez zawodowych myśliwych, mimo iż jego masa jest nieco większa (3,6 kg bez optyki). Nabój 7,62 x 54R jest daleko lepszy pod względem balistycznym, choć ze względu na mniejszą masę pocisku (maksymalnie 13 g  w stosunku do  15 – 16,5 g) charakteryzuje się słabszym rażeniem obalającym na dystansach do 100 metrów. Od paru lat, na specjalne zamówienie wykonuje się również MC 140 z kulą  kal. 9,3 x 74R i jest to moim zdaniem najlepszy model.

Osada wykonywana jest wyłącznie z wysokiej jakości orzecha, typ grawerunku wybiera klient.

   Czwórlufki  (zwane również vierlingami)  odchodzą nieuchronnie w mrok historii. Przyczyną jest duża nieporęczność użytkowa oraz nadmierna masa. Rosyjski vierling MC 40, produkowany jest wyłącznie w pojedynczych egzemplarzach, zakład opuszcza najwyżej kilka sztuk broni rocznie. Całkowita długość wynosi 1030 mm, przy długości luf równej 605 mm. Horyzontalnie ułożone lufy śrutowe mają kal. 20/70 (lub 20/76, wg zamówienia), pod nimi znajduje się lufa gwintowana kal. 9,3 x 54R. Niejako wewnątrz szyny celowniczej, nad lufami śrutowymi umieszczono lufę kulową małego kalibru – 5,6 LR. Główny ekstraktor obsługuje lufy śrutowe i mały kaliber, drugi natomiast lufę kal. 9 x 54R. Mechanizm spustowy ma dwa języki spustowe. Ryglowanie broni jest bardzo pewne i trwałe. Vierling jest ozdobiony wspaniałym grawerunkiem. Masa broni – 3,7 kg. Cena vierlinga jest bardzo atrakcyjna, kształtuje się znacznie poniżej cen broni myśliwskiej tego typu,  produkowanych w Europie Zachodniej, zaś jakość wykończenia nie ustępuje w niczym wyrobom renomowanych firm.

Nasuwa się proste pytanie – dlaczego ekskluzywna broń rosyjska nie jest importowana do Polski? Niektórzy twierdzą, iż winę za ten stan rzeczy ponosi długi czas oczekiwania – nawet do dwóch lat od zamówienia. Uważam, ze to kiepskie wytłumaczenie. Nie tłumaczą naszych importerów także „trudności negocjacyjne” w kontaktach z Rosjanami. Uważam, iż broń MC powinna trwale zagościć na półkach naszych sklepów myśliwskich oraz rzecz jasna w sercach naszych myśliwych. Bezsprzecznie, jest tego godna.

Marek Czerwiński