Wydawałoby się, iż w dziedzinie celowników optycznych czy dalmierzy wszystko już wynaleziono.  Czy więc da się czymkolwiek nas zaskoczyć? Okazuje się, że tak.

 Rosjanie, którzy w powszechnym mniemaniu zostali daleko w tyle za światowym rynkiem optyki wciąż wprowadzają interesujące nowości. Jak potoczy się dalsza kariera tych opracowań, trudno prorokować. Warto jednak zapoznać się z nimi, bo kto wie czy nie trafią na nasze rynki. A może patenty te zostaną kupione przez znanych, pierwszoligowych wytwórców z Europy czy USA i ci przedstawią dalsze modyfikacje celowników? Czas pokaże.

Pierwsza luneta celownicza nazywana jest „okiem orła” i  sygnowana  oznaczeniem POG 4/10 x 30. W założeniu celownik ma łączyć zalety optyki o stałym i zmiennym powiększeniu.

Orzeł obserwuje podczas lotu bardzo szeroki wycinek terenu, jednak tylko centralna część oka tego królewskiego ptaka pracuje z „dużym powiększeniem”.  Z punktu widzenia optyki oko orła jest wyposażone jak gdyby w możliwość pracy na dwóch krotnościach jednocześnie. Poruszając głową, orzeł może bardziej szczegółowo obejrzeć dowolną część pola widzenia.

Idea ta jest realizowana w nowym rosyjskim celowniku, o parametrach  4/10 x 30.  Luneta pracuje jednocześnie przy powiększeniach  4 i 10 x.  Zasadniczą krotnością jest 4 x i przy niej  widzimy cel w centrum pola widzenia. Jednocześnie, w dolnej, środkowej części obrazu widzimy cel i siatkę celowniczą w dwu i półkrotnie mocniejszym, a więc dziesięciokrotnym pozornym przybliżeniu.

Strzelec widzi w tym samym momencie siatkę na celu praktycznie w dwóch krotnościach.  W typowych lunetach z zoomem tracimy ważne sekundy na „kręcenie” mechanizmem regulacji powiększenia, tutaj jest to niepotrzebne. Po pierwsze oszczędzamy czas, po drugie stale konfrontujemy położenie krzyża na celu. Obraz w dolnym wycinku pola widzenia nie przeszkadza w celowaniu, bowiem widzimy go w małym owalu, przesłaniającym tylko niewielką część tego, co widzimy. Centralna siatka celownicza typu Mil – dot sprzyja wybieraniu poprawek dystansowych, a także na wiatr i ruch celu.  Pozwala również na łatwą ocenę odległości do obiektu. Kropka przesłania 2,5 cm/100 m, nić  i centralne przecięcie 1 cm/100 m. Dystans między kropkami to 10 cm/100 m, między pogrubionymi belkami 1 m/100 m. Praca z siatką jest bardzo prosta, choć wymaga paru godzin treningu.

Bębny korekcyjne mogą być typu otwartego lub zamkniętego – dla myśliwych lepsza jest ta druga opcja. Luneta posiada mechanizm regulacji paralaksy, skalowany od 20 metrów do nieskończoności. Wypełnienie korpusu obojętnym gazem zapobiega zaparowaniu soczewek przy nagłych zmianach temperatur. Dobre, wielokrotnie powlekane soczewki niemieckiej firmy Schott zapewniają wysoką przepuszczalność światła. Optyka jest wodoodporna i solidnie wykonana. Zarówno obiektyw jak i okular wyposażone są w nieprzezroczyste osłony uchylne.

Celownik dysponuje  gotowymi uchwytami na szynę Weaver/Picatinny,  ułatwia to montaż na broni.

Do produkcji wchodzi też model o daleko lepszych parametrach – 8/20 x 50. W stadium dopracowywania są modyfikacje o parametrach 2/5 x 18; 3/9 x 30 (40) oraz 7/18 x 56. Wydaje się, iż  najciekawsze byłyby wersje  POG  7/18 x 56 czy 8/20 x 50. Weźmy pod uwagę ich możliwości przy selekcji samców zwierzyny płowej. Optyka tego typu pozwala na  szybką ocenę parostków czy wieńców. Możliwości wykorzystania nasuwa się znacznie więcej. Według  danych producenta,  w stadium końcowych doświadczeń znajduje się opcja przeniesienia widzenia obrazu w dużym, pozornym przybliżeniu z dolnego na górny sektor pola.

Swoją drogą, zastanawiająca jest wiara Rosjan w możliwości optyki o krotnościach  zaledwie 4 x. Bierze się to zapewne z wieloletniego posługiwania się lunetami PU (3,5 x 21)  i PSO (4 x 24) przez sowieckich snajperów. Optyka ta wyciekała różnymi drogami na rynek cywilny, potem zaś oficjalnie kompletowano nią sztucery.

Drugą rosyjską nowinką jest celownik o oznaczeniu PB   8 x 50. PB to skrót od słów „priceł binokularnyj”. Zgodnie z sygnaturą, luneta ma jeden obiektyw, ale … dwa okulary, jak w typowej lornetce. Wg danych  producenta, pozwala to na uzyskanie znacznie lepszego obrazu oraz prowadzenie dłuższej, nie męczącej obserwacji. Nie ma znaczenia, które oko jest wiodące. Ponadto każdy okular można dostroić oddzielnie pod ewentualne wady wzroku strzelca.

Celownik jest hermetyczny i wypełniony azotem. Soczewki pochodzą  od Schotta i są dodatkowo uszlachetniane. Luneta dysponuje mechanizmem regulacji paralaksy i własnym montażem – także na szynę typu Picatinny.

Wadą PB 8 x 50 jest znaczna masa oraz gabaryty. Osadzenie celownika na broni powoduje jej lekkie przechylenie w lewo.

 

Dane techniczne lunet:

Parametr/Typ celownika	POG    4/10 x 30	PB  8 x 50	POG 7/18 x 56
Średnica źrenicy wyjściowej, w mm	8,2 – 3,0	6,25	8 – 3,1
Nominalna odległość od oka, w mm	80	82	75
Pole widzenia, w m	13,3 / 1,7	5,2	–
Kątowe pole widzenia, w stopniach	7,6 / 1	3	3,8 /0,5
Regulacja okularu, w dpt.	+- 3	+- 3	+ – 3
Precyzja regulacji na bębnach, 1 klik w mm	16,7	25	8,33
Długość celownika, w mm	365	422	–
Masa, z montażem, w kg	1,0	1,4	–
Mechanizm reg. paralaksy	Tak, od 20 m	Tak, od 20 m	Tak, od 10 m
Siatka celownicza	Mil – dot, podświetlana	Mil – dot, podświetlana	Mil – dot, podświetlana
Zakres temperatur roboczych w st. C	– 45 + 40	– 45 + 40	– 45 + 40
Montaż pod optykę	W ukompletowaniu, Picatinny	W ukompletowaniu, Picatinny	Picatinny
Wypełnienie	Azot	Azot	Azot

 

Ten sam producent przedstawił szeroką ofertę klasycznych celowników o zmiennym powiększeniu, oznaczanych jako PPO (z ros. priceł pankraticzeskij opticzeskij). Sa to lunety o parametrach 3 – 12 x 36; 4 – 16 x 50; 5 – 20 x 50 i 6 – 24 x 50.

Seria PZL (priceł zerkalno – linzowyj) łączy w sobie zalety celowników optycznych i lunet obserwacyjnych. Potężne celowniki o parametrach 8 – 32 x 60 oraz 13 – 53 x 60 ucieszą przede wszystkim strzelców długodystansowych.

Bardzo ciekawe są celowniki serii PKT (priceł kolimatorno – teleskopiczeskij) o parametrach 1 – 4 x 30  oraz 3 – 12 x 50. Pierwszy z nich doskonale nadaje się na zbiorówki. Lunety także funkcję kolimatorów typu zamkniętego. Aby przekształcić te celowniki w kolimatory zamykamy obiektyw (całkowicie lub częściowo) specjalną przesłoną i włączamy podświetlenie drugiej siatki celowniczej, przeznaczonej do strzelania do celów dynamicznych.

Parametr/Typ celownika	PKT   3 – 12 x 50	PKT   1 – 4 x 30
Pole widzenia, w m	8,6 – 3,24	28,8 – 9,0
Kątowe pola widzenia, w stopniach	4,8 – 1,8	16 – 5
Nominalna odległość od oka, w mm	85	85
Średnica korpusu, w  mm	30	30
Reg. okularu, w dpt.	+ – 3	+ – 3
Mechanizm regulacji paralaksy	Tak, od 10 m	Stały, 100 m
Precyzja nastaw na bębnach, 1 klik w mm/100 m	8,3	25,0
Masa, w kg	0,9	0,7
Długość, w mm	388	292

 

            Marek Czerwiński